Zmiany prawne dotyczące baz eksploatacyjnych przewoźników drogowych

W roku 2023 zaczynają obowiązywać kolejne zmiany związane z Pakietem Mobilności. Unijne prawo wymusiło na ustawodawcach krajowych m.in. doprecyzowanie definicji bazy eksploatacyjnej oraz wprowadzenie dla przewoźników drogowych nowych obowiązków związanych z bazą eksploatacyjną. Jakie są najważniejsze zmiany w tym zakresie?

Baza eksploatacyjna jest miejscem przystosowanym do prowadzenia działalności transportowej w sposób zorganizowany i ciągły, będącym w dyspozycji przedsiębiorcy. W jej skład wchodzi co najmniej jedno z wymienionych: miejsce postojowe dla wykorzystywanych w transporcie drogowym pojazdów, miejsce konserwacji lub naprawy pojazdów, miejsce załadunku, rozładunku lub łączenia ładunków. Baza eksploatacyjna rozumiana jest także jako centrum operacyjne pracodawcy, do którego pracodawca ma zorganizować powrót kierowcy w celu odebrania odpoczynku tygodniowego, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 561/2006 w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.

Podstawa prawna

Dotychczas posiadanie bazy eksploatacyjnej przewoźnika było zwykłą formalnością, natomiast nowe przepisy nakładają na przewoźników określone warunki, które muszą zostać spełnione. Regulują to przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw, która wdraża przepisy unijne zawarte w Pakiecie Mobilności I. Przepisy weszły w życie w marcu 2022 roku, ale ustawodawca dał przedsiębiorcom czas na dostosowanie się do nowych wymogów do końca roku. Oznacza to, że od 1 stycznia 2023 roku wymaganych ustawą obowiązków muszą dopełnić już wszyscy przedsiębiorcy, którzy uzyskali zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przed marcem 2022 roku. Dotyczy to także tych przedsiębiorców, wobec których przed marcem 2022 wszczęte zostało postępowanie w sprawie uzyskania pozwolenia i nie zostało ono rozstrzygnięte przed wejściem w życie nowych przepisów.

Oświadczenie o dysponowaniu bazą eksploatacyjną

Przedsiębiorcy zajmujący się transportem drogowym i posiadający zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego zostali przepisami ustawy zobowiązani do złożenia oświadczenia o dysponowaniu bazą eksploatacyjną przystosowaną do prowadzenia działalności transportowej oraz wskazania adresu tej bazy. Termin składania powyższych oświadczeń upłynął 15 stycznia 2023 roku, a organem, do którego należało złożyć oświadczenie, jest organ wydający zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Przedsiębiorcy mogli w tym celu skorzystać ze wzoru oświadczenia, który został zamieszczony na stronie rządowej gov.pl jako druk OB.

Oświadczenia o liczbie zatrudnionych osób

Kolejnym terminem, którego przedsiębiorcy zajmujący się transportem drogowym krajowym i międzynarodowym muszą pilnować, jest 31 marca. Do tego dnia każdego roku są bowiem zobowiązani przedstawić oświadczenie o liczbie osób zatrudnionych na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, bez względu na formę zatrudnienia. Ponadto muszą także dostarczyć informację o średniej arytmetycznej liczby zatrudnionych kierowców wykonujących operacje transportowe w roku poprzednim. I w tym przypadku forma zatrudnienia nie ma znaczenia. Podobnie jak w przypadku oświadczenia o dysponowaniu bazą eksploatacyjną, oświadczenie o liczbie zatrudnionych osób należy składać organowi, który wydał zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. 

Minimalna liczba miejsc w bazie 

Ponieważ wielkość bazy eksploatacyjnej musi być adekwatna do skali prowadzonej przez przedsiębiorcę działalność, przepisy określają również minimalną liczbę miejsc postojowych w bazie. Wynika to z konieczności zapewnienia swobody dysponowania zarówno pojazdami, jak i kierowcami tak, by sprawna obsługa wykonywanych przewozów mogła być zagwarantowana. Wymóg posiadania bazy przez przedsiębiorcę uznaje się za spełniony, jeśli baza ta znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a liczba miejsc postojowych dla pojazdów wykonujących transport drogowy odpowiada co najmniej 1/3 liczby pojazdów zgłoszonych przez przewoźnika drogowego do organu wydającego zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Jeżeli przedsiębiorca zgłosił nie więcej niż 2 pojazdy, jego baza musi dysponować co najmniej jednym miejscem postojowym. Reguła ta obowiązuje także w przypadku, gdy przedsiębiorca posiada więcej niż jedną bazę eksploatacyjną – suma wszystkich miejsc postojowych w bazach musi odpowiadać co najmniej 1/3 liczby zgłoszonych przez przedsiębiorcę pojazdów.

Rok 2023 – jakie jeszcze zmiany przyniesie?

Nowe przepisy dotyczące wymogów związanych z bazami eksploatacyjnymi to nie koniec zmian wynikających z zapisów Pakietu Mobilności w tym roku. Od 21 sierpnia 2023 roku wszystkie nowo rejestrowane pojazdy muszą być obowiązkowo wyposażone w nowe, inteligentne tachografy, które umożliwiają m.in. automatyczną rejestrację miejsc załadunku i rozładunku, przekroczenia granicy, czy rodzaju wykonywanego przewozu. Muszą o tym pamiętać ci przewoźnicy, którzy planują w tym roku powiększać swoją flotę pojazdów.