Zmiany dotyczące zgłoszeń w SENT dla zagranicznych przewoźników od 1 stycznia 2025 r.

W 2024 roku Rada Ministrów przyjęła zmiany w systemie SENT. Były one odpowiedzią na postulaty polskich przewoźników, którzy boleśnie odczuli skutki konkurencji zza wschodniej granicy. Od 1 stycznia 2025 roku nałożony na zagranicznych przewoźników obowiązek zgłaszania przewozów w SENT został rozszerzony.

Co to jest SENT?

System SENT, czyli System Elektronicznego Nadzoru Transportu, to system, który monitoruje drogowy i kolejowy przewóz towarów wrażliwych na terenie Polski. Dostęp do SENT zapewnia usługa e-Przewóz na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Konto na PUESC może założyć wyłącznie osoba fizyczna, tak więc w przypadku podmiotów gospodarczych pracodawca może wyznaczyć osobę odpowiedzialną za zgłaszanie do systemu SENT za pomocą stosownego pełnomocnictwa np. pracownik tego podmiotu posiadający stosowne pełnomocnictwo. Katalog towarów podlegających zgłoszeniu określa ustawa o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi oraz rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie towarów podlegających systemowi monitorowania. Wśród nich znajdują się m. in. paliwa opałowe, towary zawierające alkohol etylowy, susz tytoniowy w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, produkty lecznicze czy medyczne. W styczniu 2024 roku systemem SENT objęto także przewóz 11 rodzajów odpadów.

Działania ochronne

Po wybuchu konfliktu na Ukrainie i zniesieniu przez Unię Europejską zezwoleń drogowych dla ukraińskich przewoźników polska branża transportowa mocno odczuła na plecach oddech ukraińskiej konkurencji. Fala strajków i napięta sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej, którą obserwowaliśmy początkiem zeszłego roku, były próbą branży na zwrócenie uwagi rządzących oraz opinii publicznej na pogarszającą się sytuację na polskim rynku usług transportowych. 

Sposobem na ochronę polskich przewoźników przed nieuczciwą konkurencją stał się właśnie SENT. Zgodnie z oczekiwaniami polski rząd przyspieszył wejście w życie obowiązku zgłoszenia międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy do Rejestru Międzynarodowych Przewozów Drogowych (RMPD) w ramach systemu SENT. Obowiązek ten z dniem 1 listopada 2024 roku został nałożony na przewoźników, którzy nie mają siedziby w państwie członkowskim UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim EFTA, a wykonują na terenie Polski przewóz drogowy do lub z państwa spoza UE na podstawie zezwolenia wymaganego przepisami umowy międzynarodowej wiążącej Polskę i to państwo.

Przepisy nakładają na zagranicznego przewoźnika realizującego międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy na terenie Polski obowiązek posiadania w pojeździe włączonego geolokalizatora. Dzięki temu możliwe jest automatyczne rejestrowanie położenia pojazdu. Służby kontrolne mają możliwość porównać dane GPS z rejestru zgłoszeń z danymi zarejestrowanymi przez tachograf generacji G2V2.

Zdaniem strony rządowej nowy wymóg pozwoli skuteczniej kontrolować i monitorować zagraniczne podmioty, a tym samym wzmocni ochronę polskich przewoźników przed niedozwolonymi praktykami zagranicznych przewoźników.

Zmiany w SENT od 2025 roku

Z dniem 1 stycznia 2025 roku obowiązek zgłaszania przewozu drogowego towarów w SENT objął także przewoźników z innych państw członkowskich UE, Konfederacji Szwajcarskiej i państw członkowskich EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu). Wspomniane podmioty są zobowiązane przesłać zgłoszenie przewozu w SENT w sytuacji, gdy wykonują na terytorium Polski międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy do lub z państwa trzeciego (spoza UE), na który jest wymagane zezwolenie. Zgłoszenia przewozu w SENT nie wymaga się od przewoźników z UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub EFTA w sytuacji, gdy wykonują przewóz drogowy (tym również przewóz o charakterze kabotażowym), na podstawie przepisów rozporządzenia (WE) nr 1072/2009.

Rumunia także uszczelnia rynek przewozów

Polska nie jest jedynym krajem, który uszczelnia wewnętrzny rynek przewozów drogowych. W 2022 roku Rumunia wprowadziła System RO e-Transport, za pomocą którego monitoruje na swoim terenie przewóz towarów o podwyższonym ryzyku podatkowym. Od stycznia zeszłego roku obszar zastosowania systemu został rozszerzony na wszystkie towary transportowane przez terytorium Rumunii w ramach przewozów międzynarodowych. Przewoźnicy mają obowiązek zgłaszać w systemie dane dotyczące przewożonych ładunków, takie jak: dane nadawcy i odbiorcy, lokalizacje załadunku i rozładunku, informacje dotyczące rodzaju, cech, ilości i wartości przewożonych towarów, oraz szczegóły środków transportu użytych do przewozu. Na podstawie tych informacji system generuje unikalny kod UIT, który jest następnie udostępniany kierowcy. Niezastosowanie się do wymogów systemu RO e-Transport może skutkować wysokimi karami finansowymi – od 10 do 50 tysięcy lei dla osób fizycznych oraz od 20 do 100 tysięcy lei dla firm. Kara może zostać nałożona przykładowo za brak zgłoszenia danych o towarach czy brak aktualizacji informacji o pojeździe. Pakiet kar przewiduje także konfiskatę towarów o niezgłoszonej wartości.