Umowa ADR 2025 – 6 ważnych zmian w przepisach dotyczących transportu towarów niebezpiecznych

Umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) jest obszernym aktem prawnym, którego przepisy nowelizowane są zawsze co dwa lata. Umowa ADR obowiązująca od 2025 roku została ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Okres przejściowy już minął i od 1 lipca br. przewoźnicy muszą się stosować do nowych wymagań. Do jakich dokładnie? Przyjrzeliśmy się sześciu – naszym zdaniem – najważniejszym zmianom z punktu widzenia firm TSL.

Czym jest Umowa ADR?

Umowa ADR to akt prawny zawierający przepisy regulujące międzynarodowy przewóz drogowy towarów niebezpiecznych (ADR), czyli paliw, chemikaliów, materiałów łatwopalnych, substancji toksycznych, żrących i radioaktywnych oraz wielu innych. Dokument ten został sporządzony w Genewie 30 września 1957 r. Polska ratyfikowała go w 1975 r. Umowa ADR składa się z:

Umowa ADR zawiera klasy towarów niebezpiecznych, wskazuje jak je pakować, oznaczać i etykietować, określa wymogi wobec floty transportowej ADR oraz precyzuje obowiązki przewoźnika i kierowców. Do przestrzegania przepisów zobowiązane są nie tylko firmy transportujące towary niebezpieczne, ale również nadawcy i odbiorcy takich ładunków oraz inne podmioty mające kontakt z niebezpiecznymi materiałami, np. firmy logistyczne i magazyny. 

Przepisy Umowy są aktualizowane co 2 lata, a akt ogłaszany w Dzienniku Ustaw. Obecnie obowiązuje najnowsza wersja Umowy ADR 2025, do której przewoźnicy muszą się stosować od 1 lipca br. Co się zmieniło?

  1. Dokumentacja przewozowa ADR w kabinie kierowcy

Jedną z ważniejszych zmian w ADR 2025 jest obowiązek posiadania dokumentów przewozowych – dla wszystkich przesyłek z towarami niebezpiecznymi, w kabinie kierowcy. Kierowcę powinien wyposażyć w kompletną dokumentację nadawca lub załadowca towaru. Wcześniej dokumenty przewozowe miały po prostu znajdować się w „jednostce transportowej”, co w praktyce często oznaczało ich przypinanie bezpośrednio do przesyłek lub w przypadku cystern – przechowywanie w tubach przymocowanych do kontenera-cysterny. Kierowca powinien mieć przy sobie w kabinie także niezbędne świadectwa i zaświadczenie o szkoleniu ADR. Nowe regulacje mają na celu usprawnienie procedur kontrolnych i ogólną poprawę bezpieczeństwa transportu.

  1. Aż 11 nowych numerów UN

W 2025 roku lista towarów niebezpiecznych wzbogaciła się o 11 nowych numerów UN, co stanowi odpowiedź na pojawienie się na rynku nowych technologii, rozwiązań i związków chemicznych. Dodane wpisy to m.in. pojazdy zasilane bateriami litowo-jonowymi, litowymi metalicznymi i sodowo-jonowymi, baterie sodowo-jonowe, związek chemiczny disilan, urządzenia rozpylające środek gaśniczy oraz gal zawarty w przedmiotach przemysłowych. Aktualizacji uległy przepisy szczególne powiązane z nowymi wpisami. Ze względu na podwyższone ryzyko pożaru lub zwarcia, zaostrzono wymogi dotyczące pakowania, oznakowania i dokumentacji dla przewozu baterii litowych i sodowo-jonowych. 

  1. Odpady azbestowe dopuszczone do przewozu luzem

Istotne zmiany objęły listę odpadów niebezpiecznych dopuszczonych do przewozu luzem, czyli bez opakowań. I tak od 1 lipca 2025 r. można przewozić luzem np. odpady zawierające azbest – oczywiście w odpowiednio przygotowanych workach-kontenerach. Wymagania w tym zakresie są bardzo wyśrubowane. Ponadto uregulowano zasady przewozu luzem stopionego aluminium. Nowe regulacje dotyczą zarówno kadzi i pojazdów, jak również kierowców. 

  1. Pojazdy AT i FL z wodorowymi ogniwami paliwowymi 

Prawdopodobnie największe zmiany objęły jednostki napędowe w pojazdach AT i FL. Umowa ADR 2025 zezwala na przewóz towarów niebezpiecznych elektrycznymi pojazdami FL oraz wodorowymi pojazdami FL i AT, ale pod warunkiem spełnienia szczegółowych wymagań technicznych. Na przykład pojazd klasy FL musi być wyposażony w gniazdo ładowania z czujnikiem termicznym, który ograniczy lub przerwie zasilanie w razie przegrzania. Przed nowelizacją, ciężarówka zasilana wodorowym ogniwem paliwowym nie mogła przewozić materiałów niebezpiecznych, podobnie jak elektryczne cysterny czy pojazdy zasilane bateriami litowymi.

  1. Obowiązkowe szkolenia także przy przewozach w ilościach ograniczonych (LQ)

Przed 1 lipca 2025 r., kierowcy realizujący transport towarów niebezpiecznych w ilościach ograniczonych (LQ), np. niewielkiej ilości farb czy środków chemicznych w małych opakowaniach, nie musieli odbywać szkolenia ADR. Zresztą byli oni zwolnieni z wielu obowiązków wynikających z Umowy ADR. W świetle aktualnych przepisów, szkolenie ADR jest obligatoryjne także przy przewozach w ilościach ograniczonych (LQ). Nowe regulacje mają na celu podniesienie poziomu wiedzy i poprawę bezpieczeństwa. 

  1. Osoby prywatne zwolnione z pełnych rygorów ADR

Nowelizacja złagodziła przepisy dotyczące transportu odpadów niebezpiecznych przez osoby prywatne. Mogą one teraz zawozić do punktów zbiórek odpady klasyfikowane jako niebezpieczne bez przestrzegania wszystkich wymagań Umowy ADR. 

Rewolucja czy może… ewolucja? Branża TSL reaguje

Zmiany w przepisach ADR 2025, które obowiązują od 1 lipca br., wymusiły szybkie dostosowanie się do nowych regulacji nie tylko na przewoźnikach świadczących usługi transportu towarów niebezpiecznych, ale również na innych podmiotach mających kontakt z takimi ładunkami. Po kilku tygodniach od wejścia w życie przepisów można wysunąć wniosek, że doświadczone firmy transportowe bez większego problemu poradziły sobie z przygotowaniem floty i przeszkoleniem załogi pod nowe wymagania ADR. Regulacje odświeżane w cyklu dwuletnim i tym razemwydają się być naturalną odpowiedzią na zjawiska zachodzące na rynku, jak dynamiczny wzrost udziału w transporcie ciężkim pojazdów elektrycznych i wodorowych czy pojawienie się nowych rodzajów baterii i substancji chemicznych. Ponadto nowelizacja ma na celu przyspieszenie prowadzonych kontroli, podniesienie poziomu bezpieczeństwa w ruchu lądowym oraz zapewnienie jednoznacznego rozumienia przepisów.